Ахтыылар
Сиидэрэп Сэмэн туһунан ахтан санаан ааһыахха.
Сиидэрэп Сэмэн сааһын тухары колхоз, совхоз туруук үлэһитэ этэ. Кини тракторист идэтин ылынан баран, айымньылаах үлэтэ саҕаламмыта. Бу кэмҥэ улахан колхоз, Эрилик Эристин аатынан тэриллибитэ. 1958 с. тыа хаһаайстыбата үрдүк үөрэҕи бүтэрбит Марк Романович Яковлев диэн киһи председателинэн үлэлии кэлбитэ. Хоптоҕо, Мэлдьэхси, Хадаар, Хайахсыт, Чакыр, кыра-кыра колхозтарын барытын 1 колхоз оҥорбута. Эрилик Эристин диэн ааттаабыта. Дьэ мантан ылата, тутуу үлэтэ бөҕө, сүөһү үлэтэ күүстээхтик сайдан барбыта, ферма аайы хотоннор, титииктэр, уопсай дьиэлэр, сайылык дьиэлэрэ оҥоһуллан барбыттара. Ити барыта трактористар үлэлэрэ этэ уонна тутуу биригээдэлэрэ участок аайы тэриллибиттэрэ. Тутуу маһын кэрдии, киин бөһүөлэккэ Дириҥҥэ оскуола тутуута, уопсай дьиэлэр тутуулара, саҥа улахан 35 койкалаах саҥа балыыһа тутуллуута, ити барыта трактористар сүрүннээн кинилэр үлэлэрэ этэ. Бу кэмнэргэ Сэмэн Сиидэрэп түүн буоллун күнүс буоллун харса суох үлэ да үлэ этэ. Тутуу маһын тыаттан таһыы, фермалар отторун таһыы, чааһынай ыал отторун, мастарын таһыы, күүрээннээх үлэ этэ. Марк Романович бэйэтэ да ылыннарыылаах күүстээх салайааччы этэ. Марк Романович кэнниттэн Роман Афанасьевич кэмигэр өссө улахан тутуу барбыта. Саҥа оскуола тутуута, олорор уопсайдар тутуулара, центр дэриэбинэ иһигэр наһаа элбэх тутуу барбыта. Дириҥ үрдүгэр уопсай дьиэлэр, улахан оскуола, остолобуой, кулууп, уонна да элбэх дьиэ уот оҥоһуллубута. Бу кэмнэргэ биһиги Эриликтэр Республикаҕа, Союзка тиийэ биллэр-көстөр үчүгэй үлэлээхпитинэн биллибиппит, үгүс элбэх знамялар бөҕөтө кэлэн. Бу барыта үлэһит норуот үлэтэ хамнаһа буолар.
Сүөһү үлэтэ бөҕө сайдан, ити үлэлэргэ Сэмэн Сиидэрэп куруук бастыҥ передовой үлэһит этэ. Хаһан даҕаны үлэттэн аккаастаммат этэ. Кинилэр ийэлэрэ Анна Андреевна эмиэ ферма биир бастыҥ үлэһитэ этэ. Иккиэн да колхозка, совхозка биллиилээх үлэһит дьон этилэр. Кинилэр дьиэ кэргэннэрэ эмиэ улахан этэ. Оҕолор бары үөрэхтэригэр үчүгэй буоланнар үчүгэй үлэһит дьон буолуталаабыттара. Билигин сир аайы ыал дьон буолан олороллор үлэлииллэр оҕо уруу бөҕөлөр.
Бу кэмҥэ оҕолор бары ийэ, аҕа олоҕун салҕаан барыта үчүгэй өттүнэн ааттарын ааттатан олороллор. Киһи истэн уонна көрөн үөрэр эрэ.
Бу ахтыыны суруйдум Платонова Александра Петровна.
2019 сыл, Бэс ыйа.