Ахтыылар
Ыччакка үтүө холобур буолар наставник
Мин Хоптоҕо нэһилиэгэр 1985 сылтан ыал буолан олохсуйан олоробун. Кэргэним аҕатын Карпов Иван Ильич биир идэлээҕэ, Эрилик Эристиин аатынан колхозка, совхозка биир тарбахха баттанар тракторист Семен Егорович Сидоров биһиги ыалга мэлдьи сылдьара. Кини киһи быһыытынан киэҥ көҕүстээх, эйэҕэс, холку майгылаах үтүөкэн сүбэһит, үлэни өрө туппут туруу үлэһит, ыччакка үтүө холобур буолар наставник этэ.
1990-с сылларга, бүтүн дойду үрдүнэн ыһыллыы-тоҕуллуу буолбутугар, олорорго бэрт уустук кэмнэр үүммүттэрэ. Хамнас суох буолан, сорох күн килиэп да харчыта көстүбэт кыһалҕата тириирэ. Дьэ, итинник кытаанах сылларга, Семен Егорович кырдьаҕастарга, кыһалҕаҕа ылларбыттарга ис дууһатыттан көмөлөһөн бигэ тирэх буолбута.
Ол курдук, биһиги эһээбитигэр ыраах алааһыттан кэбиһиилээх отун чэпчэки сыанаҕа аҕалан биэрбитигэр үөрбүппүтүөн! Сорукпун толордум диэн ааһа турбакка, дьиэҕэ киирэн кырдьаҕас доҕорун кытта ирэ-хоро кэпсэтэн санаатын көнньүөрдүбүтэ.
Ити курдук кини биһиги ыалга мэлдьи да сүрдээх чугас этэ. Бааһынай хаһаайыстыбатын тэринэн үлэлиир кэммэр бөҕө-таҕа тутуулаах ньирэй клеткатын оҥорбута, сүөһү иитиитинэн дьарыктанарга сүрүн көмө буоллун диэн бырысыап оҥосторго тимир кузов биэрбитэ.
Киһи сааһыран истэҕин аайы кэннин хайыһан көрөрө элбээн иһэр эбит диэн маны этэн эрдэхтэрэ. Дьон үтүөтүн-өҥөтүн элбэхтик санаан кэлэҕин, саҥаттан ылынаҕын, сыаналыыгын. Ол курдук, миэхэ үгүстүк сүбэлээбит, өйөөбүт Семен Егоровичпар махталым муҥура суох.
“Үрдэл” сынньалаҥ киинигэр үлэлиир кэммэр, араас хабааннаах мунньахтарга тыл этэн, Семен Егорович төрөөбүт Хоптоҕотун туһугар элбэх боппуруоһу туруорсар буолара. Ону таһынан үөлээннээхтэрин, үлэ ветераннарын кытта хомуллан үтүө баҕаларынан үгүс үлэни оҥороллоро, үрэҕи туоруур муостаны, куһаҕан суоллары өрөмүөннүүллэрэ.
Семен Егорович нэһилиэк иһинэн ыытыллар культурнай-маассабай дьаһалларга куруутун көхтөөхтүк кыттара. Айылҕаттан бэриллибит кылыһахтаах куоластаах ветераннар хордарын ырыаһыта элбэх күрэстэргэ кыттан хайҕал суруктарынан, сыаналаах бириистэринэн биһирэммитэ. 2017 сыллааҕы Хоптоҕо нэһилиэгин ыһыаҕар, төһө да ыарытыйдар, үөрэн мичилийэ сылдьыбыта уонна оһуохай күрэһигэр кыттыыны ылбыта. Биһиэхэ сылдьарын тухары наар кэпсээннээх-ипсээннээх, “Үлэһит оҕоҕун!” – диэн өссө хайҕабыллаах буолааччы. Итинник үтүөкэн майгылаах, сырдык санаалаах дьон билиҥҥи кэмҥэ аҕыйаатылар дии саныыбын.
Кэргэнэ Анна Андреевналыын Семен Егорович Хоптоҕо нэһилиэгин төрүт олохтоохторо, Дириҥ бөһүөлэгин ытыктанар ыаллара буолаллар. Оҕолоро эмиэ дьон ытыктабылын ылбыт ситиһиилээх үлэһиттэр, таһаарыылаах талааннаахтар. Улахан уол, Егор Семенович, республикаҕа биллэр-көстөр салайааччы. Сиэннэрэ, эһэлэрин утумнаан, ылбаҕай ырыаһыттар.
Семен Егорович сырдык ыра санаата үтүөҕэ-кэрэҕэ сирдиир, кини сиэрдээх олоҕун оҕолоро, сиэннэрэ салҕыыллар.
Оксана Карпова, Хоптоҕо нэһилиэгэ, 19.02.2023 сыл